Milde eczeem bij volwassenen: dit kun je zelf doen volgens experts
- Wat is milde eczeem?
- Soorten milde eczeem
- Waarom ontstaat eczeem?
- Wat verergert eczeemklachten?
- Dit kan je zelf doen bij milde eczeem
- Productadvies van onze gediplomeerde huidtherapeut
- Vermijd deze ingrediënten bij eczeemgevoelige huid
- Praktische tips tegen milde eczeem
- Voeding bij eczeem: dit zegt wetenschappelijk onderzoek
Eczeem kan enorm vervelend zijn, vooral als het steeds terugkomt of blijft jeuken. Toch is niet elke vorm van eczeem reden om naar de huisarts te gaan. Veel milde klachten kun je zelf aanpakken, zolang je weet waar je op moet letten. In dit artikel lees je wat je zélf kunt doen om je huid tot rust te brengen en klachten onder controle te houden. Praktisch, bewezen en afgestemd op wat jouw huid echt nodig heeft.
In dit artikel delen we inzichten uit de NHG-Standaard Eczeem (2025) en de Eczeemwijzer van onze partner Het Nationaal Huidfonds, die is ontwikkeld in samenwerking met de andere initiatiefnemers van het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project (NCEP). In dit artikel richten we ons op milde eczeemklachten bij volwassenen. Twijfel je over de ernst van je klachten? Ga dan altijd langs je huisarts.
Wat is milde eczeem?
Eczeem is een ontsteking van de huid, vaak veroorzaakt door een verstoorde huidbarrière. De huidcellen in de bovenste huidlaag sluiten minder goed op elkaar aan. Hierdoor verliest de huid sneller vocht, en kunnen prikkels van buitenaf - zoals zeep, parfum of kou - makkelijker binnendringen.
De huid raakt sneller geïrriteerd, wat zich kan uiten in jeuk, droogheid, roodheid, schilfering of kleine bultjes. Bij milde eczeem zijn deze klachten beperkt en meestal zonder wondjes of infecties.
Volgens de NHG-Standaard Eczeem:
“Bij milde vormen van eczeem is behandeling met een indifferent middel in combinatie met adviezen vaak voldoende en kan een huisartsbezoek worden voorkomen.”
Indifferente middelen zijn verzachtende zalven of crèmes zonder werkzame medicinale stoffen, zoals corticosteroïden. Ze vormen de basis van de behandeling bij milde eczeem en helpen de huidbarrière te herstellen. Voorbeelden hiervan zijn vaseline-paraffinezalf of lanettezalf. Door dagelijks en consistent te smeren wordt vochtverlies verminderd en de huid beter beschermd tegen irriterende invloeden van buitenaf.
Soorten milde eczeem
De meest voorkomende mildere vormen van eczeem zijn:
- Eczeem door erfelijke aanleg (ook wel constitutioneel of atopisch eczeem genoemd): vaak zichtbaar als droge, jeukende en licht rode plekken, meestal zonder wondjes of infecties. De huid voelt soms ruw of schilferig aan, vooral bij opvlammingen.
- Irritatief contacteczeem: ontstaat door herhaald contact met irriterende stoffen zoals zeep of schoonmaakmiddelen. De huid wordt rood en droog, maar herstelt meestal snel als de trigger wordt vermeden.
- Seborroïsch eczeem: komt vaak voor rond de neus, wenkbrauwen of op de hoofdhuid. Het geeft vette schilfers en lichte roodheid, en kan mild blijven als je het goed verzorgt. Heb je regelmatig last van schilfering of roodheid op deze plekken? Dan kan een speciale shampoo met een antigistwerking (zoals deze shampoo met seleensulfide) helpen om de klachten te verminderen.
- Asteatotisch eczeem (craquelé-eczeem): een droge, gebarsten huid die vooral in de winter voorkomt. De huid lijkt dan op gebarsten porselein, maar is meestal niet ontstoken als het mild is.
Eczeem bij een donkere huid
Eczeem ziet er op een donkere huid vaak anders uit dan op een lichte huid. Waar je op een lichte huid vooral roodheid ziet, kan eczeem op een donkere huid eerder donkerbruine, grijze of paarse verkleuringen geven. Ook verdikking van de huid en pigmentverschillen komen vaker voor.
Doordat de kleurafwijking soms minder opvalt, wordt eczeem bij een donkere huid soms later herkend of anders geïnterpreteerd.
Ook is de kans op pigmentverschuiving groter na genezing: lichte of donkere vlekken die na verloop van tijd vanzelf weer vervagen.
Onze huidtherapeuten hebben ervaring met de behandeling en verzorging van de donkere huid en kunnen je hierin gericht begeleiden.
Bron: Eczeemwijzer, p. 13 en p. 57
Waarom ontstaat eczeem?
In veel gevallen is er sprake van erfelijke aanleg. Dat betekent dat de barrièrefunctie van je huid niet optimaal werkt. Hierdoor:
- Verliest de huid sneller vocht
- Wordt de huid droog en schraal
Reageert de huid gevoeliger op normale invloeden van buitenaf
Wat verergert eczeemklachten?
Er zijn verschillende externe factoren die de kwetsbare huid kunnen irriteren en zo eczeem verergeren. Veel voorkomende triggers zijn volgens Het Nationaal Huidfonds:
- Heet en lang douchen kan de huidbarrière beschadigen;
- Zeep, shampoo en schoonmaakmiddelen breken het benodigde vetlaagje op je huid af;
- Parfum of geurstoffen;
- Wol of synthetische kleding;
- Zweten en temperatuurwisselingen;
- Krabben;
- Stress, vermoeidheid of ziekte kunnen je afweer beïnvloeden, wat eczeem actief kan houden.
Bron: Eczeemwijzer, p. 23
Dit kan je zelf doen bij milde eczeem
Bij milde eczeem is het dagelijks gebruik van een zalf het fundament van de behandeling. Daarmee bedoelen we een basiszalf zonder werkzame stoffen zoals hormonen of medicatie.
Een goede basiszalf:
- Houdt vocht vast in de huid;
- Versterkt de huidbarrière;
- Beschermt tegen externe prikkels;
- Kan jeuk en droogheid verminderen.
Het Nationaal Huidfonds over wat je zelf kunt doen:
“Smeer iedere dag een basiszalf op je hele lichaam. Smeer ook als je geen plekken met eczeem hebt.”
Bekijk hier ook het handige smeerplan voor volwassenen.
Productadvies van onze gediplomeerde huidtherapeut
Er zijn veel verschillende zalven, crèmes en lotions. Welke het beste bij jouw huid past, hangt af van:
- Hoe droog je huid is;
- In welk seizoen je smeert (bijvoorbeeld vetter in de winter);
- Waar op het lichaam je smeert;
- Wat jij prettig vindt in gebruik.
Huidverzorging die je veilig kunt gebruiken bij eczeem
Onze huidtherapeut Gina Lee heeft een aantal producten geselecteerd die je veilig kunt gebruiken.
2 actiesLichaamsverzorging, 50-250ml(4)Verzorgende crème voor het lichaam die de droge, eczeemgevoelige huid ondersteunt. Met glycerine, bisabolol en dimethicone voor hydratatie, verzachting en bescherming van de huidbarrière.
Lichaamsverzorging, 200mlLichte, voedende fluïdecrème voor de droge en gevoelige huid. Hydrateert, kalmeert en versterkt de huidbarrière met onder andere ureum en panthenol.
Herstellende crème, 50ml(1)Herstellende crème voor het gezicht, met ceramiden en panthenol ter ondersteuning van de huidbarrière en verlichting van gevoeligheid.
Vermijd deze ingrediënten bij eczeemgevoelige huid
Sommige stoffen in cosmetica of huidverzorging kunnen een gevoelige huid extra belasten. Onze huidtherapeuten raden aan om de volgende ingrediënten zoveel mogelijk te vermijden:
- Parfum of geurstoffen (synthetisch en natuurlijk);
- Alcohol denat;
- Etherische oliën zoals lavendel of munt;
- Sodium Lauryl Sulfate (SLS);
- Menthol, eucalyptus en andere ‘verkoelende’ stoffen;
- AHA’s en BHA’s (exfolianten);
- Glycolzuur en salicylzuur, kunnen prikken of irriteren bij eczeem.
- Lactic acid kan wel, maar oppassen bij matig eczeem;
- Lanoline (wolvet) en derivaten: bij een gevoelige huid of eczeem kan wolvet soms tot irritatie leiden.
Kies liever voor ongeparfumeerde producten met een korte en overzichtelijke ingrediëntenlijst.
Praktische tips tegen milde eczeem
Wat kan je zelf doen als je last hebt van milde eczeem? We vroegen Het Nationaal Huidfonds om tips.
Douche en bad
- Douche maximaal 5 tot 10 minuten;
- Gebruik lauw water (max. 37-38 °C);
- Gebruik een milde, ongeparfumeerde reiniger;
- Dep de huid voorzichtig droog en smeer direct na het douchen met basiszalf;
Kleding en seizoensinvloeden
- Draag luchtige kleding van katoen of zijde;
- Vermijd wol en synthetische stoffen;
- In de winter: kies een vettere basiszalf en let op luchtvochtigheid in huis;
- In de zomer: spoel zweet af en smeer daarna opnieuw.
Sporten en zwemmen
- Smeer vooraf met basiszalf om de huid te beschermen;
- Douche kort en zonder zeep na inspanning;
- Breng daarna opnieuw basiszalf aan.
Bron: Eczeemwijzer, p. 93–101
Voeding bij eczeem: dit zegt wetenschappelijk onderzoek
Je hoort het vaak: dat eczeem met voeding te maken zou hebben. Maar hoe zit dat nu écht? De wetenschap is hier vrij duidelijk over en ook de NHG-Standaard Eczeem (2025) geeft hierin helder advies:
Voeding is meestal géén oorzaak van eczeem. Alleen als er sprake is van een échte voedselallergie (zoals een acute reactie op melk, noten of ei), kan voeding een rol spelen. Zulke allergieën komen zelden voor bij volwassenen.
Bron: NHG-Standaard Eczeem, 2025
Wat zeggen andere onderzoeken?:
Wat mogelijk helpt (bij sommige mensen):
- Vitamine D: kan jeuk en ontsteking verminderen, vooral bij een tekort. Bron: Nutrients, 2016.
- Omega 3 (visolie): lichte verbetering bij sommige mensen met eczeem. Bron: Journal of Clinical Medicine, 2021.
- Vezelrijke voeding: ondersteunt de darmflora, wat op zijn beurt een positieve invloed kan hebben op ontstekingsprocessen in de huid. Hoewel dit effect bij eczeem nog niet specifiek bewezen is, kan het wél bijdragen aan een betere huidbarrière en hydratatie. Bron: Frontiers in Microbiology, 2018 & Nutrients, 2021
Een gezond eetpatroon is dus geen wondermiddel, maar wel een waardevolle ondersteuning van binnenuit.
Wat níét helpt volgens de richtlijnen:
Eliminatiediëten zonder medische reden.
Eliminatiediëten betekent dat je op eigen initiatief bepaalde voedingsmiddelen weglaat (zoals zuivel, gluten of suiker). De NHG raadt dit af, omdat het kan leiden tot tekorten zonder dat het eczeem verbetert. Bron: NHG-Standaard Eczeem, 2025.
Het Nationaal Huidfonds over voeding en eczeem:
“Twijfel je of voeding bij jou een rol speelt? Dan is het verstandig om niet zelf te gaan experimenteren, maar het te bespreken met een arts of diëtist. Zo weet je zeker dat je niets tekort komt én dat je klachten goed worden aangepakt.”
Huidadvies op maat
Bij Huidpraktijkshop kijken we verder dan alleen producten. We denken met je mee over wat je huid écht nodig heeft. Onze huidtherapeuten bieden persoonlijke begeleiding, afgestemd op jouw huidtype, klachten en vragen.
Meer weten over eczeem? Bekijk Eczeemwijzer.nl, een initiatief van Het Nationaal Huidfonds, in samenwerking met de andere initiatiefnemers van het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project (NCEP). Hier vind je betrouwbare informatie, praktische tips en hulpmiddelen om eczeem beter te begrijpen en ermee om te gaan.
